**ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು – ಭಾರತವನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿದ ಶೂರ ವೀರರು**

**ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು – ಭಾರತವನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿದ ಶೂರ ವೀರರು**

ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ ಒಂದು ತಿರುವುಮುಖವಾದ ಘಟ್ಟ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮಹಾನಾಯಕರೆವರೆಗೆ ಎಲ್ಲರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಹೋರಾಟ ಹಲವಾರು ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದು, ಕೊನೆಗೆ 1947ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ತಂದಿತು. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಬದುಕು, ಅವರ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಮೇಲುಗೈಗೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

---

### **ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಹೋರಾಟಗಳು (1857ರ ಪೂರ್ವ)**

ಇತ್ತೀಚಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧದ ಮೊದಲ ದೊಡ್ಡ ಹೋರಾಟ 1857ರ ಸಿಪಾಯಿಗಳ ಬಂಡೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಹಲವಾರು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಹೋರಾಟಗಳು ನಡೆದಿದ್ದವು. ಹೈದರಾಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಗೆ ತೀವ್ರ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ತಾನಾ ಭೀಲ, ವೆಲ್‌ಲೂರ್ ಸಿಪಾಯಿಗಳ ಬಂಡಾಯ, ಸಂತಾಲ್ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮೊದಲಾದವು ಕೂಡ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧದ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿದವು.

---

### **1857ರ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಯುದ್ಧ**

1857ರ ಸಿಪಾಯಿ ಬಂಡಾಯ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಂಗಳ ಪಾಂಡೆ ಈ ಹೋರಾಟದ ಆರಂಭಿಕ ಮುಖವಾಗಿದ್ದ. ಝಾನ್ಸಿಯ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ, ನಾನಾ ಸಾಹೇಬ, ತಾತ್ಯ ಟೋಪೆ, ಬೇಗಂ ಹಜ್ರತ್ ಮಹಲ್ ಮೊದಲಾದವರು ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಈ ಹೋರಾಟ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗದಿದ್ದರೂ, ಅದು ಜನರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಭಾವನೆ ಬೀಜ ಬಿತ್ತಿತು.

---

### **ಭದ್ರವಾದ ಹೋರಾಟದಿಂದ ರಚನೆಯಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಳವಳಿ**

**ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ಗೊಖಲೆ**, **ದಾದಾ ಭಾಯಿ ನೌರೋಜಿ**, **ಬಾಲ ಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ** ಮುಂತಾದವರು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಬುನಾದಿ ಹಾಕಿದವರು. “ಸ್ವರಾಜ್ ನನ್ನ ಹಕ್ಕು, ನಾನು ಅದನ್ನು ಪಡೆಯದೇ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂಬ ತಿಲಕರ ಘೋಷಣೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಉತ್ಸಾಹ ಮೂಡಿಸಿತು.

---

### **ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಹೋರಾಟ**

ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಜಿಯವರು ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಹೃದಯಸ್ವರೂಪ. ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದ ನಂತರ, ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಹೋರಾಟದ ಮೂಲಕ ದೇಶವ್ಯಾಪಿ ಚಳವಳಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಹೋರಾಟಗಳು:

- **ಚಂಪಾರಣ್ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ (1917)**: ಕೃಷಿಕರ ಹಕ್ಕಿಗಾಗಿ.

- **ಖಿಲಫತ್ ಚಳವಳಿ (1919)**: ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಹೋದರರ ಜೊತೆಗಿನ ಐಕ್ಯತೆಗಾಗಿ.

- **ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿ (1920-22)**: ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಶಾಂತಿಪೂರ್ಣ ನಿರಾಕರಣೆ.

- **ದಂಡಿ ಮಾರ್ಚ್ (1930)**: ಉಪ್ಪು ಕರಿನಿರಾಕರಣೆ, "ಉಪ್ಪು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ".

- **ಭಾರತ چھوڑೋ ಚಳವಳಿ (1942)**: ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಭಾರತ ತೊರೆದು ಹೋಗಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ ತೀವ್ರ ಹೋರಾಟ.

---

### **ಸೂಫಿ ಮತ್ತು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳ ಪಾತ್ರ**

ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಹೋರಾಟದ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಹೋರಾಟವೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿತ್ತು. ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್, ರಾಜಗುರು, ಸುಖದೇವ್, ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್ ಮುಂತಾದವರು ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು. ಇವರ ಹೋರಾಟವು ಯುವಜನತೆಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ನೀಡಿತು.

---

### **ನೇತ್ರಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಮತ್ತು INA**

ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ಸೈನಿಕ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಶರಣಾದ ನಾಯಕ. ಅವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ **ಇಂಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಮಿ (INA)** ಅಥವಾ “ಆಜಾದ್ ಹಿಂದು ಫೌಜ್” ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ರನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲು ಯತ್ನಿಸಿತು. "Give me blood, and I will give you freedom" ಎಂಬ ಘೋಷಣೆಯು ಜನಮನ ಗೆದ್ದಿತು.

---

### **ಕರ್ನಾಟಕದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು**

ಕರ್ನಾಟಕವೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ತೀವ್ರ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿತು. ಇಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಹೋರಾಟಗಾರರು:

- **ಕೆಂಗಲ್ ಹನುಮಂತಯ್ಯ** – ನವ ಭಾರತ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದವರು.

- **ಅಳೂರು ವೆಂಕಟರಾಯಯ್ಯ** – “ಹೆಸರು ಭಾರತ; ನಾಡು ಕರ್ನಾಟಕ” ಎಂಬ ಘೋಷಣೆಯ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಚಳವಳಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ.

- **ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚನ್ನಮ್ಮ** – ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ರನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಹೋರಾಟಗಾರ್ತಿಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು.

- **ಸಿದ್ಧಪ್ಪ ನಾಯಕ್, ಸುಬ್ಬಯ್ಯ ನಾಯಕ್** – ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿದ ಜನ ನಾಯಕರು.

- **ಹ್ಯಾಲಗಲಿ ಬಡಿಗರು** – ಸಮಾಜದ ಅಣಕಿತರೂ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೋರಾಟಗಾರರೂ ಆಗಿದ್ದರು.

---

### **ಮಹಿಳೆಯರ ಪಾತ್ರ**

ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮಹಿಳೆಯರು ಶೂರವೀರರಾಗಿ ತಮ್ಮ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅನಿ ಬೆಸಂಟ್, ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು, ಅರವಿಂದಿ ಘೋಷ್, ಸುಭದ್ರಾ ಕುಮಾರಿ ಚೌಹಾನ್ ಮುಂತಾದವರು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿಯೇ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದರು.

---

### **ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೊಸ್ತಿಲಲ್ಲಿ...**

1947ರ ಆಗಸ್ಟ್ 15ರಂದು ಭಾರತ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಈ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕೇವಲ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ತ್ಯಾಗ, ಹೋರಾಟ, ಬಲಿದಾನದ ಫಲವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಹೋರಾಟಗಾರರು ದೇಶದ ಪ್ರತಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಲ್ಲೂ ತ್ಯಾಗ, ಧೈರ್ಯ, ತಪಸ್ಸಿನ ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.

---

### **ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮರೆಯುತ್ತಿರುವ ಸ್ಮರಣೆ**

ಇಂದು ನಾವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಭೋಜನ, ರಜೆ ಮತ್ತು ಪಟಾಕಿಗಳಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಈ ಹೋರಾಟಗಾರರ ತ್ಯಾಗದ ಹಿಂದಿನ ಕತೆಯನ್ನು ಮರೆಯುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಇಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮೃತಿಗಳನ್ನು ಶಾಲಾ ಪಾಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ, ನಾಟಕ, ಚಿತ್ರ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿರಿಸುವ ಕೆಲಸ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಕರ್ತವ್ಯ.

---

### **ಅಂತಿಮವಾಗಿ...**

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಕೇವಲ ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅವರು ನಮ್ಮ ಹೃದಯಗಳಲ್ಲಿಯೂ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಬಿತ್ತಿದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಬೀಜ ಇಂದಿಗೂ ಹಸಿರಾಗಿದ್ದು, ನಾವು ಅದನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ.